Smarkata to niewielka, jednak nieprzeciętnie urokliwa rzeka na terenie gmin Cmolas i Majdan Królewski w powiecie kolbuszowskim. Za jej wyjątkowością przemawia fakt, że jest jedną z ostatnich już dzikich, nieuregulowanych rzek w północnej części Kotliny Sandomierskiej!

Jej nieskrępowana aktywność przejawia się licznymi meandrami, starorzeczami (zwanych przez miejscowych „smarkaczyskami”) i bagnami. Całość nadaje niepowtarzalnego, pierwotnego charakteru całej dolinie. To właśnie ten naturalny charakter oraz niezaburzone procesy fluwialne i torfotwórcze stanowią przedmiot ochrony nowopowstałego rezerwatu przyrody.

Inicjatorem objęcia tego cieku ochroną rezerwatową jest Podkarpackie Towarzystwo Przyrodników Wolne Rzeki. Rezerwat obejmuje najcenniejszy i najpiękniejszy fragment doliny rzeki Smarkata i zajmuje powierzchnię 55,94 ha. Na otaczającym dolinę drzewostanie wynaczono otulinę, o łącznej powierzchni 155,11 ha.

„Pełnoprawnym” rezerwatem „Dolina Smarkatej” stanie się po 14 dniach od opublikowania zarządzenia Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Rzeszowie w Dzienniku Urzędowym Województwa Podkarpackiego. Jest to rezerwat krajobrazowy, jednak na chwilę obecną nie jest udostępniony turystycznie – nie posiada wyznaczonych szlaków ruchu pieszego.

źródło: gov.pl